Sự tàn phá không tưởng ở phía Nam Gaza

Rải rác xung quanh một miệng hố khổng lồ là tàn tích của một sự sống đã biến mất. Những mảnh quần áo rải rác khắp nơi và một chiếc túi trang điểm màu đỏ nằm dưới bùn. Gần đó, một cuốn sách giáo khoa tiếng Anh, những mảnh đồ đạc vỡ và một chiếc gối thêu hoa được xếp chồng lên nhau thành một đống lớn.

Miệng hố bom nằm ngay giữa khu dân cư ở trung tâm Khan Younis, thành phố bị bao vây ở miền Nam Gaza, hiện là tâm điểm của cuộc chiến giữa Israel và Hamas.

Thành phố này là quê hương của thủ lĩnh Hamas ở Gaza, Yahya Sinwar và theo Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), đây là một thành trì lớn của Hamas. Đây cũng là khu vực mà quân đội Israel đã kêu gọi số lượng lớn dân thường trú ấn trong những ngày đầu của cuộc chiến, khi miền Bắc Gaza là trọng tâm của các hoạt động của Israel.

Nhìn xung quanh, rõ ràng là IDF đã dốc toàn lực tiến vào Khan Younis.

Theo IDF, miệng hố là tất cả những gì còn sót lại của một tòa nhà tương tự như những tòa nhà khác trong khu vực. Quân đội cho biết nó bị san phẳng vì nằm trên lối vào khu phức hợp đường hầm ngầm rộng lớn.

IDF cho biết khu phức hợp này đã được Sinwar và các quan chức Hamas khác sử dụng để ẩn náu kể từ khi chiến tranh bắt đầu và một số con tin bị Hamas bắt cóc từ Israel vào ngày 7/10 đã bị giam giữ ở đó. Không rõ là trong bao lâu.

CNN nằm trong nhóm nhỏ các phóng viên được quân đội Israel hộ tống quân sự đến xem các đường hầm. Với điều kiện để vào Gaza dưới sự hộ tống của IDF, các cơ quan báo chí phải gửi ảnh và đoạn video thô cho quân đội Israel để xem xét trước khi xuất bản. 

Được IDF tháp tùng có nghĩa là các nhà báo chỉ có thể nhìn thấy những gì họ được phép nhìn thấy. Dù vậy, sự tàn phá mà CNN chứng kiến ở Gaza đã vượt quá sức tưởng tượng.

Lái xe từ hàng rào biên giới đến trung tâm Khan Younis trên một chiếc xe quân sự mang lại một vị trí thuận lợi hạn chế, nhưng dường như không có một tòa nhà nào không bị ảnh hưởng bởi chiến tranh.

Nhiều tòa nhà đã bị phá hủy hoàn toàn và đống đổ nát bị san phẳng. Những cái còn lại có vẻ đã bị hư hỏng và không thể sửa chữa được. Một số trông giống tàn tích của các lâu đài thời trung cổ - những bức tường đơn độc với những lỗ hổng nơi từng có cửa sổ.

Quy mô của việc ủi đất được thể hiện rõ ràng khi lái xe qua. Ở một số khu vực, những con đường được lót bằng những đống đổ nát cao đến mức xe quân sự bị đóng kín hoàn toàn, lái xe dưới "mặt đường".

Ảnh chụp từ trên không của Khan Younis, Gaza, vào ngày 30/11/2023 và ngày 19/1/2024.

Giá đắt

Đầu cuộc chiến, quân đội Israel đã chỉ định Khan Younis là khu vực an toàn hơn và yêu cầu người dân từ phía Bắc Gaza tìm nơi trú ẩn ở đây. Nhưng khi IDF tiến về phía Nam, thành phố này trở thành trọng tâm tiếp theo. 

IDF cho biết Khan Younis là thành trì của Hamas, đồng thời nói thêm rằng mạng lưới đường hầm bên dưới các tòa nhà dân sự trong thành phố có thể là nơi Hamas lên kế hoạch cho các cuộc tấn công ngày 7/10.

Hamas đã phủ nhận việc trốn trong bệnh viện và các cơ sở dân sự khác và CNN không thể xác minh độc lập cả hai tuyên bố này.

Các nhà báo địa phương nói với CNN rằng có tới 100.000 người phải sơ tán tại các nơi trú ẩn do Liên Hợp quốc điều hành và các cơ sở khác trong khu vực trước khi IDF ban hành lệnh sơ tán vào tháng trước.

Nhiều người không còn nơi nào để đi và vẫn trú ẩn trong các trung tâm y tế và cơ sở của Liên Hợp quốc ở Khan Younis, bao gồm Khu liên hợp y tế Nasser, Bệnh viện Al Amal và trụ sở của Hiệp hội Trăng lưỡi liềm đỏ Palestine. Liên Hợp quốc cho biết hàng ngàn người vẫn còn ở đây và những cơ sở này cũng đã bị tấn công, theo các quan chức y tế Palestine do Hamas điều hành.

IDF đã nhiều lần khẳng định rằng họ tìm cách giảm thiểu thiệt hại cho dân thường nhưng đã phải chịu áp lực từ Mỹ và các nước khác để phải làm nhiều hơn nữa.

Tướng Dan Goldfuss là sĩ quan chỉ huy sư đoàn 98 của IDF, đơn vị đang chỉ huy cuộc tấn công ở Khan Younis. Ông đi cùng một nhóm nhỏ phóng viên, bao gồm cả CNN, trong chuyến tham quan hai khu đường hầm của Hamas trong khu vực.

Đứng bên trong miệng hố bom khổng lồ ở Khan Younis hôm Chủ nhật, Goldfuss thừa nhận mức độ tàn phá là rất đáng kể. Nhưng ông đổ lỗi cho Hamas.

Goldfuss cho biết mạng lưới đường hầm đã được lãnh đạo Hamas sử dụng để lên kế hoạch cho các cuộc tấn công trong đó Hamas và Hồi giáo Jihad đã giết chết hơn 1.200 người và bắt cóc hơn 250 người khác đến Gaza. Ông cho biết một số con tin có thể vẫn đang bị giữ bên trong đường hầm.

Căn phòng bên trong khu phức hợp dưới lòng đất ở Khan Younis, nơi quân đội Israel tin rằng thủ lĩnh Hamas Yahya Sinwar đã ẩn náu vào một thời điểm nào đó trong chiến tranh.

"Tôi đã hỏi nhiều câu hỏi về cái giá mà Gaza, Khan Younis phải trả, những ngôi nhà… vâng, chắc chắn, có một cái giá đã phải trả", Goldfuss nói.

"Nhưng hãy nhìn xung quanh. Chúng tôi đang ở trong một khu phố bình thường và có một cái hầm ở mọi nơi bạn có thể tìm thấy. Có một trục ở trường mẫu giáo, có một trục ở trường học, có một trục ở nhà thờ Hồi giáo, có một trục ở siêu thị, ở mọi nơi", ông nói.

CNN không thể xác minh tuyên bố của Goldfuss vì Israel không cho phép các nhà báo đi đến Gaza một cách độc lập. Tuy nhiên, khu phức hợp đường hầm được CNN ghé thăm hôm Chủ nhật lại nằm trong khu dân cư.

Ngay cả cái nhìn thoáng qua về Gaza này cũng cho thấy rõ rằng 4 tháng hoạt động quân sự của Israel đã biến đổi hoàn toàn vùng đất này.

Nhìn từ trên cao, Gaza từng có màu xanh và xám: những cánh đồng rộng lớn xen kẽ với những thành phố đông dân cư. Giờ đây, các hình ảnh vệ tinh cho thấy một vùng đất chủ yếu có màu nâu – bị ném bom và san phẳng.

 (Nguồn: CNN)